Αντιγριπικός εμβολιασμός
Αντιγριπικός εμβολιασμός: συχνές ερωτήσεις
Τι είναι το αντιγριπικό εμβόλιο;
Tο αντιγριπικό εμβόλιο αποτελείται είτε από πλήρως αδρανοποιημένο ιό της γρίπης είτε από κομμάτια ή μικρά τμήματα αυτού (κεκαθαρμένα αντιγόνα), τα οποία ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα ώστε να παράγει αντισώματα ενάντια στον ιό της γρίπης. Φυσικά, επειδή ακριβώς ο ιός δεν είναι ζωντανός, δεν μπορεί να μολύνει τον οργανισμό, αλλά μόνο να προκαλέσει ανοσία έναντι του ιού της γρίπης μέσω της παραγωγής αντισωμάτων.
Έναντι ποιων στελεχών της γρίπης παρασκευάζεται το αντιγριπικό εμβόλιο;
Οι επιστήμονες παρασκευάζουν νέα εμβόλια κάθε χρόνο γιατί το στέλεχος του ιού της γρίπης δε μένει ίδιο. 9-10 μήνες πριν από τη νέα εποχική έξαρση της γρίπης, παρασκευάζουν ένα καινούργιο εμβόλιο σχεδιασμένο να παρέχει προστασία κατά των στελεχών του ιού που αναμένεται να κυκλοφορήσουν στην κοινότητα κατά το επόμενο έτος.
Τα αντιγριπικά εμβόλια για την τρέχουσα περίοδο είναι πολυδύναμα, δηλαδή εστιάζουν σε τρία κεκαθαρμένα και αδρανοποιημένα στελέχη υποτύπων του ιού της γρίπης (2 τύπου Α και 1 τύπου Β).
Το εμβόλιο για την εποχική γρίπη παρέχει προστασία και για τη γρίπη Η1Ν1;
Από το φθινόπωρο του 2010 τα αντιγριπικά εμβόλια που κυκλοφορούν περιέχουν στελέχη και για τον Η1Ν1, κάτι που δεν ίσχυε για τα παλιά.
Αν κάνω το αντιγριπικό εμβόλιο, δεν θα νοσήσω από τη γρίπη; Σε τι ποσοστό παρέχει προστασία;
Η πραγματοποίηση του εμβολίου δεν αποκλείει ότι κάποιος μπορεί να νοσήσει. Παρέχει προστασία από την γρίπη στο 70-90% των εμβολιασθέντων μέσα σε 2-3 εβδομάδες. Μειώνει όμως πάρα πολύ τη συχνότητα, τη βαρύτητα, και τις επιπλοκές τις γρίπης. Η πιθανότητα πνευμονίας μετά από γρίπη μειώνεται κατά 50-60% και η θνητότητα κατά 70-80%.
Ποιος πρέπει να κάνει το αντιγριπικό εμβόλιο;
Το ΚΕΕΛΠΝΟ τονίζει την ανάγκη του ετήσιου εμβολιασμού κατά προτεραιότητα των ομάδων του πληθυσμού με κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών από τη γρίπη, των λεγόμενων ομάδων υψηλού κινδύνου, αλλά και του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και τέλος οποιουδήποτε ατόμου επιθυμεί να εμβολιαστεί με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης.
Ομάδες υψηλού κινδύνου για τις οποίες συστήνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης:
-
Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
-
Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι)
-
Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
-Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
-Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
-Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας)
-Μεταμόσχευση οργάνων
-Δρεπανοκυτταρική νόσο και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες
-Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
-Χρόνια νεφροπάθεια
-Νευρομυικά νοσήματα
-
Γυναίκες που κατά την αναμενόμενη εποχή της γρίπης βρίσκονται στο 2ο ή στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης
-
Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
-
Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων, λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κα)
Είμαι ανοσοκατεσταλμένος ασθενής. Πρέπει να εμβολιασθώ;
Τα άτομα με ασυμπτωματική ή συμπωματική λοίμωξη από τον ιό του AIDS, πρέπει να εμβολιάζονται με το εμβόλιο της γρίπης, γιατί η φυσική νόσηση θα είναι πολύ βαριά. Όσοι έχουν ικανοποιητικό αριθμό CD4+ Τ-λεμφοκυττάρων, αναπτύσσουν προστατευτικούς τίτλους αντισωμάτων. Δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση πως ο εμβολιασμός έχει κάποιο κλινικό αντίκτυπο στην πρόοδο της νόσου ή την ανοσοεπάρκεια του ασθενή. Ο αριθμός των Τ-λεμφοκυττάρων επίσης δεν επηρεάζεται ουσιαστικά.
Όσον αφορά τους μεταμοσχευθέντες ασθενείς φαίνεται πως η παραγωγή προστατευτικού τίτλου αντισωμάτων είναι συγκρίσιμη με αυτή των υγειών ατόμων. Μια πρόσφατη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις που να συσχετίζουν τον αντιγριπικό εμβολιασμό με ενδεχόμενη δυσλειτουργία ή απόρριψη του μοσχεύματος.
Για τους παραπάνω λόγους πρέπει να ενθαρρύνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών.
Τι ισχύει για τις εγκύους;
Τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι το εμβόλιο της γρίπης δεν προκαλεί βλάβη στο έμβρυο όταν χορηγείται σε έγκυο γυναίκα. Ωστόσο, τα δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια του εμβολιασμού κατά της γρίπης στις αρχές του πρώτου τριμήνου είναι περιορισμένα. Γι’ αυτό και προτιμάται να γίνεται μετά τους 3 πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης.
Το εμβόλιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά την διάρκεια του θηλασμού.
Τι ισχύει για τα παιδιά;
Τα παιδιά ηλικίας ≥ 6 μηνών που εμβολιάζονται τυπικά αναπτύσσουν προστατευτικά επίπεδα αντισωμάτων έναντι των στελεχών του ιού της γρίπης, αφού εμβολιασθούν με το συνιστώμενο αριθμό δόσεων αδρανοποιημένου ιού της εποχικής γρίπης. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε παιδιά ηλικίας 6 έως 35 μηνών μετά την 1η δόση ανέρχεται στο 50% και στο 75% για τα παιδιά ηλικίας 3 έως 9 ετών. Οι μελέτες για τον εμβολιασμό σε μικρά παιδιά έχουν δείξει ότι 2 δόσεις εμβολίου παρέχουν καλύτερη προστασία από 1 δόση κατά τη διάρκεια της πρώτης εποχής που ένα παιδί εμβολιάζεται. Έτσι στα παιδιά που δεν έχουν προηγουμένως εκτεθεί σε μόλυνση ή εμβολιασθεί, πρέπει να χορηγείται και 2η δόση, αφού περάσουν τουλάχιστον 4 εβδομάδες μετά από τον εμβολιασμό.
Τα παιδιά άνω των τριών ετών λαμβάνουν μια δόση.
Πότε δεν πρέπει να γίνει το εμβόλιο;
-Όταν έχει σημειωθεί σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενο εμβολιασμό.
-Όταν ο ασθενής έχει πυρετό ή είναι αδιάθετος
-Όταν υπάρχει ιστορικό αλλεργίας στα αυγά. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης των Λοιμώξεων (CDC) αναφέρει στις κατευθυντήριες οδηγίες του πως τα άτομα με ιστορικό αλλεργίας στις πρωτεΐνες του αυγού που έχουν εμφανίσει μόνο εξάνθημα μετά την έκθεση στο αυγό θα πρέπει να λαμβάνουν το εμβόλιο της γρίπης, ειδικά εάν τα οφέλη του εμβολιασμού κατά της γρίπης υπερτερούν των κινδύνων για ορισμένα άτομα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη .Σ’ αυτή την περίπτωση το εμβόλιο πρέπει να χορηγείται από υγειονομικούς που είναι εξοικειωμένοι με τις πιθανές εκδηλώσεις της αλλεργίας, και ο εμβολιαζόμενος θα πρέπει να παρακολουθείται για τουλάχιστον 30 λεπτά για ενδείξεις αντίδρασης μετά από τη χορήγηση κάθε δόσης εμβολίου. Αντίθετα, άτομα που αναφέρουν ότι είχαν αντιδράσεις στο αυγό είναι πιο πιθανό να έχουν μια σοβαρή συστημική ή αναφυλακτική αντίδραση κατά την επανέκθεση σε πρωτεΐνες αυγού. Στις ΗΠΑ υπάρχει διαθέσιμο αντιγριπικό εμβόλιο χωρίς πρωτεΐνες αυγού (RIV3), αλλά στην Ελλάδα δεν είναι διαθέσιμο.
Πότε γίνεται το αντιγριπικό εμβόλιο; Πρέπει να το επαναλάβω;
Η ανοσολογική προστασία που εξασφαλίζεται με το εμβόλιο μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν πως ο τίτλος των αντισωμάτων είναι αρκετά υψηλός ώστε να παρέχεται προστασία έως το τέλος της σεζόν. Οργανωμένος εμβολιασμός κατά της γρίπης πρέπει να ξεκινά ιδανικά κατά τον Οκτώβριο έως τα μέσα του Νοεμβρίου. Τα αντισώματα αυξάνονται περίπου 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό και η ανοσία (προστασία) διαρκεί για περίπου 1 έτος.
Πάντως ο αντιγριπικός εμβολιασμός συστήνεται ανεπιφύλακτα καθ’ όλη τη διάρκεια μιας επιδημικής έξαρσης της γρίπης, δίνοντας οπωσδήποτε προτεραιότητα στις πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου.
Δεν απαιτείται επανεμβολιασμός εντός της ίδιας εμβολιαστικής περιόδου. Αυτό ισχύει και για τους ηλικιωμένους ασθενείς, καθώς δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση πως η επαγόμενη μέσω του εμβολιασμού προστασία μειώνεται ταχύτερα στους ηλικιωμένους απ’ ότι στους νεαρούς ενήλικες.
Ανεπιθύμητες ενέργειες
Είναι λίγες και συνήθως ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες:
-Τοπικές: Είναι οι πιο συχνές και περιλαμβάνουν πόνο, ερυθρότητα, πρήξιμο και σκληρία στο σημείο της ένεσης.
-Συστηματικές: πυρετός, αίσθημα κόπωσης, ρίγος, πονοκέφαλος, μυαλγία, αρθραλγία, εφίδρωση μπορεί να παρατηρηθούν και υποχωρούν μέσα σε 2 μέρες χωρίς θεραπεία.
-Σπανιότατα μπορεί να παρατηρηθούν: νευραλγία, παραισθησία, παροδική θρομβοπενία.
-Όσον αφορά νευρολογικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Guillain-Barré τα μέχρι σήμερα στοιχεία είναι καθησυχαστικά, καθώς δε φαίνεται να υπάρχει στατιστικά σημαντική αύξηση της εμφάνισής του σε εμβολιαζόμενα άτομα σε σχέση με τους υπόλοιπους. Το σύνδρομο Guillain-Barré (GBS) είναι ένα σπάνιο νευρολογικό νόσημα (10-20 περιπτώσεις ανά 1 εκατομμύριο ενήλικες) στο οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται εναντίον των νεύρων, με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρουσιάζει παράλυση και μούδιασμα, συνήθως στα χέρια και τα πόδια. Σε βαριές περιπτώσεις δεν λειτουργούν σωστά οι αναπνευστικοί μύες και χρειάζεται μηχανικός αερισμός σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Guillain-Barré δεν είναι γνωστή. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι συχνά προηγείται μια λοίμωξη πχ του αναπνευστικού συστήματος. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε ικανοποιητικό βαθμό. Το 1976 το εμβόλιο της γρίπης των χοίρων συσχετίστηκε με μια αυξημένη συχνότητα του GBS, που υπολογιζόταν σε μία επιπλέον περίπτωση GBS ανά 100.000 άτομα που εμβολιάστηκαν. Ο κίνδυνος για GBS ήταν υψηλότερος μεταξύ των ατόμων ηλικίας ≥ 25 χρόνων. Πιο πιθανό είναι πως η εμφάνιση του συνδρόμου συνδέεται περισσότερο με τη νόσηση από τον ιό της γρίπης και σε ελάχιστο ποσοστό (0.8/1000000 ασθενών) ή καθόλου με τον αντιγριπικό εμβολιασμό.
Ο εμβολιασμός είναι η αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη μέθοδος πρόληψης και ελέγχου των λοιμωδών νοσημάτων του ανθρώπου. Ας θυμόμαστε πάντα πως τα εμβόλια αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στο πεδίο της δημόσιας υγείας και καθοριστικό μέσο για τη βελτίωση της κοινότητας.
Βιβλιογραφία:
-CDC: Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices — United States
–http://www.keelpno.gr/Portals/0/Αρχεία/Γρίπη και Εποχική γρίπη
………… 
Στο ιατρείο του παρέχονται υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες. Η γνώση, η πείρα και η εξειδίκευση του ιατρού εγγυώνται την προσφορά ιατρικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας καθώς και σύγχρονων, προηγμένων και εξειδικευμένων θεραπειών σε κάθε ασθενή. 
Τηλέφωνο Ιατρείου για Ραντεβού: